Een mooie lentedag. Het is eind april. 25 Graden, warmer dan normaal in deze tijd van het jaar. Ons groepje trekt vol interesse en opgetogen verder. De lunch op het Campo de Fiori was licht maar verkwikkend. Ons wacht het Palazzo della Cancelleria. De “krijgsbuit” van één nachtje gokken van Rafaëllo Riario. Gokken! En dat voor een kardinaal! Foei! Ons groepje hoort afkeurend mijn verhaal aan. Toch neem ik het voor hem op. “Zonder hem had Michelangelo wellicht nooit in Rome een voet aan de grond gekregen!”, pleitte ik. “Riario was de eerste opdrachtgever, toen Michelangelo als hoopvolle jongeman in Rome aankwam. En hij zag diens enorme artistieke potentie.” Tevreden loop ik verder. Ons groepje volgt. Beetje mokkend: “En toch kan het niet! Een kardinaal!”. Tijd voor lichte humor. Komt goed uit. We naderen Piazza Navona. Tegen Navona aan ligt een klein knus pleintje. Piazza del Pascino. Ik vertel in het kort het levensverhaal van Pascino, de brutale kleermaker van de Paus uit de 16e eeuw. Op de hoek van dit pleintje staat een volledig verwaarloosd en beschadigd beeld dat uit de tuin van de kleermaker na vele omzwervingen door Rome hier terecht is gekomen. Het brutale gekwaak van de kleermaker werd na diens dood voortgezet door het Romeinse volk. Met anonieme briefjes. Op dit beeld van Pascino. Roddels, klachten, protesten. Vrijheid van meningsuiting bestond nog niet. Nogal wiedes. Er was nog geen democratie, alleen machthebbers en het plebs. De paus tegenover het volk. En Pascino gaf het volk zijn stem. Nu, ruim 400 jaar later, is er niet zoveel meer te protesteren. Althans, dat lijkt zo. Een enkel briefje. Met een loze tekst. Een persoonlijke kreet: “I love Cynthia!”. Niks politieks. Geen protest. Geen kreet om vrijheid of tegen onderdrukking. Geen klacht tegen machtsmisbruik. Geen paus op het hakblok van het volk. Pascino zwijgt. Hij is gestopt met spreken. Zijn tijd lijkt voorbij. Hij is een ikoon geworden uit een andere tijd. Spreken is zilver maar zwijgen is goud. En spreken wordt bijna zwijgen. Voor Pascino. Bijna een gouden plak voor hem. Maar van Cynthia krijgt hij die helemaal. Omdat hij juist niet heeft gezwegen.